SKKN- Đề tài: Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non- Tác giả: Lê Thị Ngọc phi- Giáo viên trường mn Đại Hòa

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 4 – 5 tuổi trong trường mầm non

1. Mô tả bản chất của sáng kiến
Có thể nói khác với các loại hình nghệ thuật khác như hội hoạ, văn học, điện ảnh,…thì âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc thuộc về nghệ thuật biểu hiện bằng âm thanh có sức biểu cảm, nó tác động mạnh mẽ đến cảm xúc, tình cảm con người. Đối với trẻ em, âm nhạc là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc, thế giới của âm thanh muôn màu muôn vẻ không ngừng chuyển động, tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, giáo dục trẻ cái mỹ, cái thiện. Lời ca, giai điệu của bài hát sẽ giúp trẻ có những rung cảm mạnh mẽ.
Đối với trẻ Mẫu giáo, do đặc điểm hồn nhiên, ham hoạt động nên mối quan hệ giữa âm nhạc và vận động được hình thành dễ dàng. Các bài hát, bản nhạc tạo cho trẻ những cảm xúc mạnh, trẻ vận động phù hợp với đặc tính của âm nhạc. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo còn vận động là công cụ thể hiện hình tượng âm nhạc. Hát và vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với bạn bè và mọi người xung quanh.
Hiện nay, nhiều giáo viên chưa chú ý hình thành các kỹ năng âm nhạc cho trẻ, chưa có biện pháp thiết thực trong quá trình dạy trẻ, dẫn tới kết quả chưa đạt được so với yêu cầu. Bên cạnh đó độ tuổi của trẻ vốn ngôn ngữ còn hạn chế, bộ máy phát âm chưa hoàn thiện nên trẻ còn hát ngọng và chưa rõ lời, các kỹ năng múa hát chưa thành thạo, khả năng giao tiếp chưa mạnh dạn, tự tin, nhưng ngược lại nhu cầu được nói, được hát và vận động theo nhạc lại rất lớn. Trẻ rất thích được vận động theo nhạc nhưng những kỹ năng vận động của trẻ còn rất đơn điệu, đôi lúc trẻ chưa biết phải vận động như thế nào theo giai điệu bài hát, do đó trẻ không mạnh dạn, tư tin thể hiện. Xuất phát từ những thực tế trên và với mong muốn nâng cao chất lượng môn giáo dục âm nhạc, em mạnh dạn lựa chọn, nghiên cứu và thực hiện đề tài “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi trong trường mầm non” với nội dung như sau:
1.1. Các giải pháp thực hiện, các bước và cách thực hiện
Biện pháp 1: Lựa chọn hài hoà các hình thức, xây dựng và hướng dẫn trẻ nâng cao các kỹ năng
Như chúng ta đã biết, hát và vận động theo nhạc ở độ tuổi mẫu giáo nói chung và trẻ 4-5 tuổi nói riêng tuy đơn giản nhưng lại rất đa dạng, để quá trình dạy hát và vận động đạt hiệu quả trước hết cô giáo cần lựa chọn và hướng dẫn trẻ nâng cao những kỹ năng cảm thụ âm nhạc, hát đúng giai điệu bài hát và lựa chọn động tác vận động phù hợp với nhu cầu, đặc điểm phát triển của trẻ.
Trước hết, muốn trẻ có kỹ năng vận động thì việc đầu tiên là phải hát đúng giai điệu, khả năng cảm thụ của trẻ phải thật sự tốt thì mới tạo ra hứng thú khi tham gia vận động. Và để trẻ có khả năng cảm thụ âm nhạc thì cô giáo luôn là người linh hoạt trong khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ. Thực tế, một số giáo viên còn ngại tổ chức dạy hát cho trẻ vì kỹ năng hát của giáo viên hạn chế, hát chưa đúng cao độ, cường độ, chưa biểu lộ được sắc thái của bài hát. Theo cá nhân em thấy rằng, nếu kỹ năng hát bị hạn chế thì các cô phải tự tập luyện, có thể hát sẽ chưa hay nhưng các cô sẽ hát đúng cao độ, cường độ của bài hát.
Ví dụ: Trước khi dạy hát cho trẻ bài “Cá vàng bơi”, ngoài việc thuộc lời bài hát, cô cần nghe giai điệu bài hát nhiều lần, tập từng câu theo nhạc để hát đúng cao độ, sau đó cô mới biểu lộ cảm xúc theo lời ca và giai điệu.
Khi hát mẫu cho trẻ nghe em sử dụng nhiều hình thức khác nhau như: Hát có đệm đàn, hát có gõ đệm theo nhịp điệu bài hát bằng mõ, thanh gõ, trống lắc, xắc xô, mặc trang phục múa minh họa bài hát để gây hứng thú cho trẻ. Về phía trẻ, phát âm ở một số trẻ còn chưa hoàn chỉnh dẫn đến các cháu hát không rõ lời, ngọng, chớt.
Ví dụ: các cháu hát bài “Rì rà rì rầm”, “trời” các cháu hát thành “chời”, “Rì rà” thành “Dì dà”, trong trường hợp này, em sẽ tập phát âm cho trẻ những từ trẻ bị ngọng, chớt, sau đó em mới dạy hát cả bài cho trẻ
Để trẻ dễ thuộc bài hát, dạy được nhanh hơn em căn cứ vào khả năng ca hát của trẻ và vào bài hát dễ hay khó, dài hay ngắn, mức độ đã biết hay chưa biết cụ thể để dạy trẻ. Với bài hát ngắn, dễ hát em hát to – chậm, rõ lời, bắt nhịp cho cả lớp hát theo em từ đầu đến cuối bài hát. Với bài hát trẻ đã biết, em dạy trẻ hát nối tiếp theo em cả bài hoặc cho trẻ hát cùng em. Với bài hát dài, khó hát, em chia bài hát thành từng câu hoặc từng đoạn ngắn trọn vẹn về nội dung và cấu trúc âm nhạc. Dạy trẻ hát nối tiếp hoặc từng đoạn đến hết bài hát. Khi trẻ đã thuộc em khuyến khích trẻ hát và thể hiện tình cảm, sắc thái của bài hát. Cho trẻ tập các hình thức biểu diễn như: Hát đồng ca, tốp ca, song ca, hát nhanh, hát chậm, hát to, hát nhỏ…
Về vận động theo nhạc, với những bài vận động theo tiết tấu trẻ đã biết, em để cho trẻ tự sáng tạo các động tác vận động và thực hiện ghép vào lời bài hát, sau đó em cho vài trẻ lên thực hiện các động tác cho tất cả các bạn quan sát kết hợp với những câu hỏi ngắn gọn giúp trẻ nhớ và nắm vững được các kỹ năng vận động.
Ví dụ như: khi cho trẻ vận động bài hát “Tay thơm tay ngoan”, em cho trẻ sáng tạo một vài động tác theo ý tưởng của mình và cho một đến hai trẻ thực hiện… Sau đó em cùng trẻ thảo luận xem động tác đó có đẹp không, có phù hợp với lời hát và nhịp điệu không. Nếu phù hợp em đi đến thống nhất và chọn lọc động tác đó của trẻ cùng với những động tác em định hướng để tổng hợp thành một hệ thống các động tác liên hoàn theo bài hát. Để trẻ thực hiện đúng, chính xác và dễ dàng tiếp nhận các động tác, em thực hiện cho trẻ quan sát kết hợp dùng lời phân tích, giải thích những động tác khó, đòi hỏi tính nghệ thuật.
Hiện nay, CNTT đang phát triển mạnh mẽ, trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với âm nhạc, khi nghe nhạc trẻ đã lắc lư, và nhún nhảy theo giai điệu, vậy nên, hầu hết các giáo viên đã đầu tư nhiều vào vận động minh hoạ mà quên dạy trẻ hình thức vỗ theo các thể loại tiết tấu. Thật sự đây không phải là một yêu cầu mới nhưng làm thế nào để tạo hứng thú và hình thành kỹ năng thực hiện vỗ, gõ đệm theo tiết tấu cho trẻ thì đòi hỏi người giáo viên phải chịu khó lựa chọn các nội giáo dục âm nhạc một cách hài hòa.
Ở lứa tuổi 4-5 tuổi, vỗ theo phách và vỗ theo nhịp là hình thức chủ yếu, ngoài ra có thể dạy trẻ vỗ đệm theo tiết tấu chậm và khi chọn loại tiết tấu để dạy trẻ thì giáo viên phải lưu ý chọn tiết tấu phù hợp với nhịp điệu của bài hát, như vậy sẽ giúp trẻ dễ thực hiện.
Ví dụ: Khi chọn hình thức vỗ tay theo phách, em chọn những bài hát có nhịp điệu vui tươi, rộn ràng như bài “Cả nhà thương nhau” ở chủ đề bản than; bài “Sắp đến tết rồi” ở chủ đề Tết-mùa xuân, vỗ tay theo nhịp thì em chọn những bài có nhịp điệu vừa phải như “Cá vàng bơi” ở chủ đề Động vật. Bên cạnh đó em thường lựa chọn các hình thức luyện tập linh hoạt, không gò bó trẻ như: cho trẻ tự chọn nhạc cụ mình thích, bắt cặp với nhau để thực hiện vỗ tay giao lưu.
Hơn thế, em còn tạo hứng thú cho trẻ bằng hình thức vận động cơ thể theo tiết tấu bài hát.
Ví dụ: Khi em dạy trẻ vỗ theo nhịp bài “Chú thỏ con” em cho trẻ làm những chú thỏ, đưa 2 tay lên đầu làm tai, khi hát 2 “tai” sẽ vẫy theo nhịp, tạo cho trẻ sự mới lạ, thích thú.
Vận động là công cụ để giúp trẻ thể hiện bài hát do đó với mỗi bản nhạc hay bài hát mang đến cho trẻ, em cùng trẻ phân tích nội dung, giai điệu, cấu trúc của bài hát để lựa chọn loại hình vận động phù hợp. Với những bài hát rõ nhịp, phách, có giai điệu tươi vui, có cấu trúc cân đối em có thể lựa chọn hình thức gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu chậm.
Ví dụ: như với bài hát “Cháu yêu cô chú công nhân” em chọn hình thức gõ đệm theo tiết tấu chậm; với bài hát “Nhà của em” có tiết tấu vui nhộn hơn em chọn hình thức vỗ tay theo phách. Còn với bài hát “Múa cho mẹ xem” có giai điệu tình cảm nhẹ nhàng, lời ca có hình tượng nên em lựa chọn hình thức múa vận động theo bài hát. Những đoạn nhạc, những bài hát sôi động như bài “Con cào cào” hay bài “Nắng sớm”, em có thể cho trẻ tập những bài thể dục nhịp điệu hay các động tác Aerobic khoẻ khoắn v.v.
Việc lựa chọn loại hình vận động và các động tác phù hợp với tính chất âm nhạc sẽ giúp cho quá trình lĩnh hội các kỹ năng vận động của trẻ sẽ thuận lợi hơn, mang lại hiệu quả cao hơn.
Biện pháp 2: Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt dưới các hình thức khác nhau để tạo hứng thú cho trẻ.
Âm nhạc là trừu tượng nhưng có tính giáo dục nghệ thuật sâu sắc. Vì vậy việc sớm hình thành tư duy trực quan và kích thích những cảm xúc ban đầu cho trẻ là rất cần thiết. Vì thế vai trò của cô giáo trong vấn đề này là phải tạo cho trẻ sự hứng thú say mê với hoạt động âm nhạc, giúp trẻ có cảm xúc khi đến với hoạt động này.
Ví dụ: Dạy trẻ gõ đệm theo nhịp bài “Cháu vẽ ông mặt trời” của tác giả Tân Huyền. Em tạo cảm xúc và hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ quan sát hình ông mặt trời từ từ nhô lên khỏi dãy núi, em kết hợp mô tả vẻ đẹp tuyệt vời của ông mặt trời khi nhô lên, tạo cho trẻ một cảm xúc về vẽ đẹp ấy.
Trang phục biểu diễn kết hợp các đạo cụ phù hợp với tính chất âm nhạc và nội dung bài hát sẽ làm phong phú thêm cảm xúc của trẻ. Ví dụ: Dạy trẻ vận động minh hoạ bài “Chú bộ đội” của tác giả Hoàng Hà. Em cho cả lớp mặc trang phục của chú bộ đội, vác sung trên vai, em nhận thấy nét mặt vui tươi, hồ hởi trên mỗi trẻ. Trẻ vui sướng nghĩ mình là chú bộ đội vác súng bước đi hùng tráng, trẻ được thể hiện tình cảm của mình đối với chú bộ đội. Kết quả trẻ rất hứng thú, có ý thức, tích cực tham gia hoạt động, đạt được những yêu cầu của bài dạy.
Lựa chọn hình thức giới thiệu vào bài sinh động để tạo cảm xúc, thu hút sự chú ý của trẻ. Ví dụ: Chủ đề “Ngành nghề” khi dạy với đề tài “Bác đưa thư vui tính”, em hóa trang và đóng vai bác đưa thư để gây sự hứng thú cho trẻ.
Ngoài ra, em còn ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết học âm nhạc, bằng cách quay những đoạn clip mô phỏng cho bài hát em dạy, những hình ảnh được làm trên chính trẻ của em.
Em tổ chức các hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng tâm. Ví dụ: Khi trọng tâm là dạy hát thì em tổ chức cho trẻ hát to hay hát nhỏ, hát nối tiếp… dựa theo các hình thức khác nhau.
Thông thường một tiết dạy kỹ năng vận động âm nhạc được tiến hành bằng hình thức cô làm mẫu, cho trẻ quan sát và thực hiện lại. Cách tổ chức đó quá phổ biến nên sẽ chưa tạo được sự hứng thú cho trẻ, trẻ chưa được tự khám phá, tự tìm hiểu và trải nghiệm. Chính vì vậy, em đã thường xuyên thay đổi các hình thức tổ chức mới lạ, tổ chức dưới dạng câu lạc bộ, trò chơi, hội thi,…hoặc tạo cơ hội để trẻ tự khám phá nội dung của bài học theo phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Ví dụ: khi cho trẻ thực hiện vận động theo tiết tấu chậm bài hát “Bọn mình là anh nghệ sĩ”, em tổ chức cuộc thi tài giữa các nhóm nghệ sĩ: nhóm nghệ sĩ trống, nhóm nghệ sĩ đàn ghi ta, nhóm nghệ sĩ kèn… và thi đua giữa các tổ . Sau đó, em cho trẻ bình chọn nghệ sĩ xuất sắc nhất. Qua việc tổ chức thi đua sôi động như vậy, trẻ lớp em rất hứng thú vận động và rất mạnh dạn tự tin thể hiện khả năng của mình.
Em còn lồng ghép âm nhạc vào tất cả các hoạt động trong ngày cho trẻ, bởi vì âm nhạc như một món ăn tinh thần đối với con người, tinh thần trẻ được vui vẻ thoải mái thì trẻ mới tiếp thu các bài hát mới, các cách vận động mới một cách hiệu quả: hát đúng nhạc, đúng cao độ, phát huy hết khả năng ca hát và kỹ năng vận động của trẻ. Bên cạnh đó, em còn thay đổi nhiều đội hình khác nhau như: Hình tròn, vòng cung, tự do,…để trẻ được thoải mái hoạt động, không gò bó trẻ, trong khi đó trẻ còn được chơi với cô, được gần gũi với cô hơn.
Ví dụ: Khi em cho một nhóm trẻ vận động cùng với em trong phần hát nghe, thì đoạn nhạc sau em cho tất cả trẻ cùng đứng lên hoà mình vào bài hát, trẻ có thể khiêu vũ với nhau, có thể vẫy tay đi vòng tròn hoặc đứng tại chỗ nhún nhảy theo giai điệu bài hát, tạo sự thoải mái sau một tiết học dài
Ngoài việc trẻ có kỹ năng ca hát, vận động theo nhạc việc cho trẻ nghe nhạc, nghe hát tạo điều kiện để trẻ được thưởng thức và nhận biết một số tác phẩm tiêu biểu, đặc sắc như làn điệu dân ca các vùng miền giúp trẻ có khả năng cảm thụ âm nhạc tốt hơn và làm phong phú đời sống văn hóa của trẻ. Cho trẻ nghe nhạc, nghe hát là hoạt động nghệ thuật với yêu cầu cảm thụ âm nhạc mang tính trìu tượng, nội dung tác phẩm, giai điệu âm nhạc sẽ là nguồn cảm hứng mang đến cho trẻ sự yêu thích âm nhạc. Chính vì vậy em thường cho trẻ nghe những bài hát, bản nhạc phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Khi cho trẻ nghe hát, nghe nhạc để tạo hứng thú cho trẻ, em dùng nhiều hình thức như: Dùng bản nhạc, đọc thơ, kể chuyện, hát ru, tranh ảnh …Phù hợp để dẫn dắt vào nội dung bài hát, bản nhạc từ đó tạo được hứng thú giúp trẻ yêu thích tác phẩm âm nhạc. Khi giới thiệu bài hát cho trẻ nghe em dùng ngôn ngữ trong sáng, xúc tích, sinh động hấp dẫn về hình tượng âm nhạc, tên tác phẩm, tác giả. Trước khi cho trẻ nghe em sử dụng các âm thanh trong cuộc sống để làm tăng sự chú ý của trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ nghe bài hát “Mưa rơi” em tạo âm thanh tiếng mưa rơi hay nghe bài hát “Tết là tết” thì em cho trẻ nghe tiếng pháo nổ, tiếng các em nhỏ chúc tết ông bà, khoe áo mới, để thu hút sự chú ý của trẻ…
Vận dụng công nghệ thông tin vào hoạt động âm nhạc cũng là giải pháp hay giúp trẻ phát huy tính tích cực, say sưa và hứng thú trong hoạt động. Qua đó ngoài việc mang đến cho trẻ những kiến thức cơ bản còn mang đến cho trẻ những kiến thức phong phú, những hình ảnh sống động. Vì vậy, em thường xuyên lên mạng internet để tìm các tư liệu phù hợp với nội dung từng bài dạy của từng chủ đề. Sau đó, sử dụng máy chiếu, làm các hiệu ứng hình ảnh, ảnh động, sdile show, video clip… Kết hợp với các phần mềm powerpoint, kidpic, photoshop…Để xử lý hình ảnh và sử dụng trong hoạt động.
Ví dụ: Khi dạy bài hát “Đố bạn” em kết hợp cho trẻ xem clip “thế giới động vật” Tương ứng vào mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì trẻ xem hình ảnh tương ứng với con vật đó. Trẻ vừa hát vừa bắt chước các hành động của con vật trong bài hát như khỉ, voi, gấu…
Tiết học sẽ thêm vui nhộn và sinh động hơn. Với những bài hát nghe, thuộc làn điệu dân ca. Em cho trẻ xem hình ảnh, video clip về những cuộc thi hát dân ca, hát đối, hát quan họ ở Hội Lim…Khi trẻ được trực tiếp xem các đoạn video clip trẻ sẽ hứng thú và có cảm xúc hơn với những làn điệu dân ca đó. Hoặc nếu chỉ trò chuyện dẫn dắt thì hoạt động sẽ trở nên đơn điệu, trẻ chậm thuộc bài hơn, hiệu quả giờ học sẽ có phần hạn chế. Nhưng nếu cô sử dụng ứng dụng power point cho trẻ quan sát các con vật đang chuyển động với những hình ảnh “thật”, đặc biệt trẻ tập trung chú ý khi được xem con khỉ chạy nhảy, con voi ve vẩy hai cái tai….thì trẻ sẽ rất thích thú, tập trung chú ý, giờ học sẽ đạt được kết quả như mong muốn.
Ví dụ: Giờ nghe hát bài “Em là bông hồng nhỏ” và bài “Hoa trong vườn” em sẽ đưa Video mang hình ảnh minh họa nội dung bài hát nhằm thu hút trẻ chú ý nghe, từ đó trẻ sẽ nhớ tên bài hát và hiểu nội dung bài hát hơn.
Biện pháp 3: Tạo môi trường âm nhạc cho trẻ và sử dụng một cách có hiệu quả
Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, các cháu tuy còn nhỏ tuổi nhưng rất thích cái đẹp, màu sắc sặc sỡ, mới lạ. Để tiến hành hoạt động âm nhạc cần tạo ra một môi trường âm nhạc là rất cần thiết.Vì vậy em luôn cố gắng tạo nhiều đồ dùng, đồ chơi đẹp, hấp dẫn trang trí xung quanh lớp.
– Sử dụng đồ dùng điện tử hiện đại như: ti vi, máy tính…
– Em vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh từ hoạ báo, lịch… có nội dung về hoạt động âm nhạc, nội dung bài sắp học để trang trí hoặc làm đồ dùng cho giảng dạy.
– Em chuẩn bị đồ chơi âm nhạc, bởi vì đồ chơi là nhu cầu tự nhiên. không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ như: Đàn, xắc xô, trống, kèn, mỏ, trang phục, phách tre, trống, xúc xắc, đàn tơ rưng bằng tre nhỏ, trống cơm. Tận dụng vải vụn của thợ may làm hoa cài tay. Mút Xốp làm mũ múa..vv.. Em xây dựng góc hoạt động âm nhạc với cách trang trí đẹp, nhiều đồ chơi đảm bảo an toàn, đa dạng về chủng loại, chất liệu. Các đồ chơi được sắp xếp gọn gàng, dễ lấy, dễ cất, có thể sử dụng vào các hoạt động khác. Việc sử dụng hợp lý các dụng cụ âm nhạc trong quá trình trẻ vận động làm tăng hứng thú, phát huy tính tích cực vận động của trẻ, từ đó nâng cao hiệu quả của hoạt động.
Để gây sự chú ý của trẻ em thường xuyên thay đổi cách trang trí và sắp xếp đồ dùng hợp lý, bắt mắt để thu hút trẻ thể hiện khả năng âm nhạc của mình.Em đã tận dụng diện tích lớp học chọn góc âm nhạc phù hợp để trẻ dễ hoạt động và trang trí, sắp xếp các đồ dùng, dụng cụ âm nhạc tạo môi trường mở và gần gũi với trẻ. Ngoài ra em còn chuẩn bị cho trẻ nhiều nguồn âm thanh, nguyên vật liệu như: vỏ các loại lon, thùng giấy, hộp sữa, hột hạt. Các loại lá, chén…và đầu tư mua các kiểu váy áo, đồ dùng âm nhạc theo ý tưởng của trẻ phục vụ vui chơi, vũ hội, hoa tay…Bởi chính nơi đây, trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của mình. Trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vân dụng những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động âm nhạc. Tại đây trẻ có thể tự hát hay vận động theo nhạc, biểu diễn một mình hay theo nhóm một cách thích thú và sáng tạo. Nên việc tạo môi trường hấp dẫn sẽ kích thích trẻ hoạt động âm nhạc hiệu quả.
Ví dụ: Khi dạy trẻ bài hát “Màu hoa, Em yêu cây xanh,…” em trang trí xung quanh lớp bằng các loại cây, hoa, chuẩn bị hình ảnh các loại hoa trên máy vi tính, nhạc bài hát “Màu hoa, em yêu cây xanh”, chuẩn bị các loại mũ có hình dáng các loại hoa, các đồ dùng âm nhạc có dạng các loại hoa lá…Còn ở góc chơi em chuẩn bị các loại hoa cắt sẵn khi kết thúc bài hát trẻ về góc chơi vừa nghe hát vừa dán hoa, xếp hình vườn hoa. Từ đó trẻ được củng cố tai nghe, hát theo bạn giúp trẻ thuộc lời nhanh hơn.
Hoặc khi tổ chức âm nhạc mà nội dung trọng tâm là múa minh họa thì em tổ chức hoạt động cho trẻ ở phòng âm nhạc để thay đổi môi trường. Ở đây trẻ có thể tự mình soi gương để sửa các động tác kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn. Ngoài ra em còn thường xuyên thay đổi trang trí, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi góc âm nhạc để gây sự thu hút của trẻ. Từ đó 100% trẻ lớp em hứng thú khi tham gia hoạt động âm nhạc, mạnh dạn, tự tin và sáng tạo hơn. Trẻ rất yêu thích và hứng thú tham gia hoạt động âm nhạc.
Biện pháp 4: Tuyên truyền, vận động và phối hợp với phụ huynh
Trẻ đến trường được ăn, được chơi, được ngủ và tham gia các hoạt động giáo dục trong đó có hoạt động giáo dục âm nhạc. Trẻ được hát, được múa và vận động theo nhịp bài hát, nhưng để kết quả của hoạt động giáo dục được cao hơn thì cần có sự phối hợp của phụ huynh trong quá trình chăm sóc và dạy trẻ ở nhà. Vì vậy, cô giáo cần phải trao đổi với phụ huynh để trẻ được hát, được vận động theo nhạc ở tại chính ngôi nhà của mình. Thay vì cho con xem phim hoạt hình hay điện thoại, phụ huynh có thể mở ca nhạc thiếu nhi, các bài hát mà trẻ yêu thích để trẻ được hát và vận động theo lời bài hát.
Ngoài ra, ba mẹ còn phối hợp cùng cô giáo tìm kiếm hoặc tận dụng những nguyên vật liệu để làm nên các dụng cụ âm nhạc sáng tạo phục vụ cho trẻ trong giờ âm nhạc. Mỗi chủ đề, mỗi loại tiết là một loại đồ dùng khác nhau, những chiếc mũ múa theo từng chủ đề, từng bài hát cũng góp phần làm cho hoạt động học trở lên sinh động hơn.
Hơn thế, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm, em đã tuyên truyền đến phụ huynh tầm quan trọng của ngành học mầm non và tác động của âm nhạc đối với đời sống tinh thần trẻ, em đã đưa ra một số các dụng cụ âm nhạc tự làm bằng nguyên vật liệu sẵn có, tận dụng lại những đồ dùng hằng ngày cũng như các trang thiết bị tại lớp phục vụ cho việc hoạt động âm nhạc. Từ đó, phụ huynh có cái nhìn khách quan, xác thực hơn về vai trò của âm nhạc đối với trẻ và phối hợp cùng em trong tất cả các hoạt động liên quan đến âm nhạc như: hội diễn văn nghệ do trường tổ chức, các ngày hội cho bé (Trung thu, Bé vui đến trường, Mừng sinh nhật Bác,…).
Ngoài ra, Em nhận thấy bộ môn Aerobic đối với trẻ rất tốt, sẽ hỗ trợ rất nhiều cho hoạt động giáo dục âm nhạc tại lớp, giúp trẻ có thêm kỹ năng nhảy, vận động và tự tin hơn nên em vận động phụ huynh cho các cháu tham gia học Aerobic do Trung tâm Liên Lục Địa trực tiếp giảng dạy. Bằng các hình ảnh hoạt động của các cháu trong lớp và các buổi văn nghệ ngày hội, ngày lễ do trường tổ chức, hoặc các buổi học Aerobic của trẻ, em đưa hình ảnh các cháu lên nhóm Zalo của lớp mình, đăng lên trang mạng xã hội để phụ huynh theo dõi. Từ đó tỷ lệ trẻ tham gia rất cao, đầu năm, tỷ lệ trẻ tham gia học rất thấp nhưng đến thời điểm hiện tại, lớp của em đăng ký tham gia bộ môn nhảy Aerobic lên đến 90%.
Từ đó, em khuyến khích cha mẹ trẻ tạo điều kiện để trẻ phát huy khả năng âm nhạc của mình. Em quay video, hoặc chụp hình những giờ các cháu học Aerobic hoặc giờ hoạt động âm nhạc để phụ huynh bày cho cho trẻ tập tại nhà và hướng dẫn phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ hoạt động, không ép buộc nếu tâm trạng trẻ không tốt. Từ đó em đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của hầu hết các bậc phụ huynh. Qua đó em cũng nắm bắt được khả năng của từng cá nhân trẻ một cách nhanh nhất, tạo cơ hội tốt nhất để trẻ phát huy khả năng của mình mọi lúc mọi nơi.
* Điểm mới của sáng kiến
Trong những biện pháp em vừa nêu thì biện pháp “Lựa chọn hài hoà các loại hình, hướng dẫn trẻ nâng cao các kỹ năng thực hành” là biện pháp mà em tâm đắt nhất. Bởi lẽ, hầu hết các giáo viên đã đầu tư nhiều vào vận động minh hoạ mà quên dạy trẻ hình thức dạy hát và dạy gõ đệm theo các thể loại tiết tấu, trong khi vỗ và gõ đệm theo tiết tấu giúp trẻ được nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc. Vì vậy, giáo viên cần nắm rõ thực trạng của lớp mình bị hạn chế về kỹ năng nào để lựa chọn hài hoà giữa các loại hình và tổ chức hoạt động cho trẻ
1.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết
Thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non theo đúng chương trình quy định là bổn phận của mỗi giáo viên. Tất cả đều cố gắng, nổ lực hết mình nhưng không vì vậy mà giáo viên đặt áp lực lên trẻ, ép buộc hay bắt trẻ phải theo ý mình, bởi vì khả năng cảm thụ âm nhạc của mỗi trẻ mỗi khác, chỉ cần tinh thần thoải mái, phấn khởi, luôn được tạo điều kiện tối đa thì trẻ sẽ dần quen với các hoạt động cũng như các kỹ năng âm nhạc. Bản thân em luôn soạn bài tỉ mỉ, sắp xếp hợp lý các nội dung cần truyền đạt, phân bố thời gian cho từng phần phù hợp, nghiên cứu bài và dạy đúng phương pháp bộ môn, có chuẩn bị đủ và sử dụng nhạc cụ cho cô và trẻ trong hoạt động. Vì thế khi áp dụng sáng kiến: “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt động âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi trong tường mầm non” sẽ giúp cho giáo viên thực hiện tốt hơn việc tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc, giúp giáo viên thoải mái, linh hoạt, không bị gò bó khi tổ chức các hoạt động cho trẻ.
Trong những năm qua, việc tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ vẫn còn một số hạn chế như:
– Giáo viên tổ chức các giờ hoạt động âm nhạc còn gò bó, chưa gây được hứng thú cho trẻ, chưa phát huy được vai trò của trẻ trong các giờ học, chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp, sáng tạo về hình thức tổ chức hoạt động.
– Cô giáo hay áp đặt trẻ, chưa thực hiện đúng theo hướng lấy trẻ làm trung tâm
– Một số trẻ chưa qua lớp Bé nên còn thụ động, ít có sự tự tin mạnh dạn và cũng ít có nhu cầu hứng thú được tham gia hoạt động. Ở trẻ còn hạn chế về phát âm, còn nói ngọng, chớt, chưa rõ lời
– Giáo viên chưa chú trọng nhiều vào các loại hình dạy hát, vỗ và gõ đệm theo tiết tấu mà chỉ quan tâm nhiều đến vận động minh hoạ.
– Công tác phối kết hợp của cha mẹ học sinh trong việc cho trẻ tự hát tại nhà và tạo điều kiện cho các cháu tham gia hoạt động ở lớp còn chưa cao.
1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại
Với những thuận lợi và khó khăn trên bản thân đã có những giải pháp để khắc phục như:
– Tăng cường công tác tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và tay nghề cho bản thân.
– Làm đẹp môi trường lớp học từ cách bố trí, sắp xếp nội vụ trong lớp, trưng bày đồ dùng, đồ chơi sao cho hấp dẫn đẹp mắt mà vẫn gọn gàng ngăn nắp để lôi cuốn trẻ. Ngoài ra tích cực chủ động tìm tòi học hỏi, sưu tầm các nguyên vật liệu khác nhau để làm đồ dùng đồ chơi thu hút, lôi cuốn trẻ, đảm bảo an toàn, thân thiện nhằm thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
– Lựa chọn nội dung giáo dục, mục đích yêu cầu dựa trên ý tưởng, hứng thú và khả năng của trẻ ở từng độ tuổi.
– Lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động nhẹ nhàng tạo bầu không khí vui vẻ cho trẻ thông qua việc đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục. Phát huy tối đa tính tích cực của trẻ khi tham gia hoạt động.
– Chú trọng môi trường cho trẻ học tập tạo tất cả mọi cơ hội để cho trẻ tự tham gia vào các hoạt động như trải nghiệm, giao tiếp, suy nghĩ, trao đổi với bạn và với cô.
– Chú trọng việc phối hợp với cha mẹ trẻ trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, qua việc trao đổi với cha mẹ trẻ sẽ tạo sự thống nhất giữa nhà trường và gia đình để thực hiện tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
1.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến
– Với những giải pháp của sáng kiến “Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi trong tường mầm non” đã được áp dụng trong thời gian qua đã đem lại hiệu quả tại trường Mầm non Đại Hòa. Nội dung gần gũi, dễ áp dụng, nên có thể áp dụng trong các trường mầm non trên địa bàn huyện.
– Trẻ được phát huy hết khả năng, tự tin tham gia các hoạt động, phát huy tối đa tính tích cực trong các hoạt động. Chất lượng giáo dục trẻ được nâng lên.
– Giáo viên phát triển tốt hơn về kỹ năng âm nhạc của mình, có kỹ năng tốt hơn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục âm nhạc. Linh hoạt trong việc lựa chọn loại hình âm nhạc cũng như hình thức tổ chức phù hợp với tình hình tại lớp
1.5. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Phòng học đảm bảo diện tích theo quy định, sạch sẽ, thoáng mát. Lớp học có đủ đồ dùng theo quy định tại thông tư số 34 của bộ GD&ĐT, cô giáo thật sự vui vẻ, yêu thương trẻ, truyền cảm hứng cho trẻ khi tham gia hoạt động.
Giáo viên nắm vững các phương pháp tổ chức hoạt động.
Bản thân giáo viên ý thức và hiểu rằng việc đổi mới phương pháp giáo dục trẻ không đơn thuần là thực hiện nhiệm vụ theo tinh thần chỉ đạo của nhà trường mà là hiểu được sự phát triển tâm sinh lý của trẻ, nhận biết yêu cầu phát triển của xã hội.
Thường xuyên bổ sung dụng cụ âm nhạc, đa dạng về đồ dùng, soạn giảng hình thức mới lạ, chú ý tập trung vào kỹ năng cho trẻ, tổ chức cho trẻ học bằng chơi, kích thích tối đa sự ham thích hoạt động của trẻ.
1.6. Hiệu quả sáng kiến mang lại
Sau khi áp dụng đề tài: “Một số biện pháp tổ chức tốt hoạt dộng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi trong trường mầm non” thu được một số kết quả như:
* Đối với trẻ
– Trẻ lớp em đã tiến bộ rất nhiều, kỹ năng hát, vận động minh hoạ cũng như vỗ, gõ đệm theo tiết tấu tốt hơn so với trước đây, các cháu hát hát đúng nhạc, đúng giai điệu, múa và sử dụng dụng cụ âm nhạc thành thạo hơn, hưởng ứng tham gia các hoạt động cùng cô một cách tự nhiên, mạnh dạn thể hiện hết khả năng và bộc lộ được tình cảm của mình
Kết quả lĩnh vực PTTM đạt đư¬ợc là 91%
* Về phía giáo viên
– Giáo viên nắm bắt rõ tâm lý trẻ, tự tin, linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động và kỹ năng âm nhạc cũng được nâng lên rõ rệt.
– Thu hút được sự quan tâm của phụ huynh đối với nhà trường, hợp tác cùng với giáo viên trong việc rèn luyện kỹ năng âm nhạc cho trẻ, đóng góp công sức, kinh phí cho việc mua sắm và làm các dụng cụ âm nhạc trong lớp.
– Biết cách sắp xếp, lồng ghép các loại hình âm nhạc vào các hoạt động, say mê sưu tầm và sử dụng sáng tạo các nhạc cụ tạo hứng thú và vui thích cho trẻ
* Về phía phụ huynh
– Các bậc phụ huynh có nhận thức sâu sắc về chương trình giáo dục mầm non, luôn có sự phối hợp với giáo viên trong việc giáo dục trẻ các kỹ năng âm nhạc.
– Phụ huynh có sự tin tưởng vào nhà trường, quan tâm đến chương trình học của trẻ và có nhu cầu học tập. Nhiệt tình sưu tầm ủng hộ nhà trường đồ dùng, đồ chơi sẵn có ở địa phương, tạo môi trường học tập thuận lợi cho nhà trường.
2. Những thông tin cần được bảo mật – nếu có: Không
3. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu – nếu có:
TT Họ và tên Nơi công tác Nơi áp dụng sáng kiến Ghi chú
1 Nguyễn Thị Bi Trường MN Đại Hòa Lớp Nhỡ 1 – Trường MN Đại Hòa
2 Lê Thị Mơ Chung Trường MN Đại Hòa Lớp Nhỡ 2 – Trường MN Đại Hòa

Người viết

Lê Thị Ngọc Phi