BÁO CÁO SÁNG KIẾN MỘT SỐ BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO TRẺ 5-6 TUỔI THAM GIA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN CHỮ CÁI, TẠO TIỀN ĐỀ CHO TRẺ VÀO LỚP 1- TÁC GIẢ: NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TẠO HỨNG THÚ CHO TRẺ 5-6 TUỔI
THAM GIA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN CHỮ CÁI, TẠO TIỀN ĐỀ CHO TRẺ VÀO LỚP 1

1. Mô tả bản chất của sáng kiến:
Ngôn ngữ giúp trẻ định hình và phát triển tư duy, đạo đức, là phương tiện để trẻ giao tiếp, kết nối, bày tỏ quan điểm thái độ của mình. Giáo dục ngôn ngữ ảnh hưởng đến tất cả mọi hoạt động phát triển của trẻ, ngôn ngữ còn đóng vai trò quan trọng để trẻ phát triển những khả năng về cảm thụ nghệ thuật. Hoạt động làm quen chữ cái (LQCC) là một phần, một bộ phận của việc phát triển ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi, do đó làm quen với chữ cái có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Thông qua hoạt động LQCC, trẻ được phát âm đúng 29 chữ cái trong bảng chữ cái Tiếng Việt, đồng thời giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ có chủ định, nâng cao vốn từ cho trẻ thông qua các bài thơ, câu đố, câu chuyện, ca dao, đồng dao. Cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi làm quen với chữ cái không chỉ giúp trẻ biết được các mặt chữ cái và giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết mà còn hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, viết cho trẻ, tạo tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1. Hoạt động này không chỉ giúp hình thành những cơ sở ban đầu của kĩ năng nói tiếng mẹ đẻ còn giúp trẻ có những hiểu biết và kĩ năng cơ bản, hỗ trợ trực tiếp và tích cực cho bộ môn tiếng Việt ở trường Tiểu học.
Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi hứng thú tham gia vào hoạt động LQCC là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ, thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái và đặc biệt là phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 5-6 tuổi. Đây còn là yếu tố góp phần vào việc chuẩn bị cho trẻ học tập ở các cấp học tiếp theo.
Nắm được ý nghĩa và thấu hiểu tầm quan trọng của hoạt động LQCC với trẻ 5- 6 tuổi, là một giáo viên được phân công đứng lớp 5 tuổi, đó là điều tôi trăn trở rất nhiều, suy nghĩ tìm ra những giải pháp, cách làm hiệu quả nhất, qua đó tôi có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất, có hiệu quả nhất để chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Đó chính là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi tham gia hoạt động làm quen chữ cái, tạo tiền đề cho trẻ vào lớp 1” với những giải pháp sau:
1.1. Các giải pháp thực hiện, các bước và cách thức thực hiện:
Giải pháp 1: Tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp dẫn trẻ và tự thiết kế đồ dùng đồ chơi mang tính thẩm mỹ cao nhằm thu hút trẻ tham gia hoạt động.
* Tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp dẫn trẻ:
Môi trường học tập là một vấn đề hết sức quan trọng trong việc kích thích cho trẻ hứng thú hoạt động và ham muốn được tìm hiểu, khám phá, môi trường còn mang yếu tố chi phối đến tư duy, học tập của trẻ. Để trẻ được làm quen với chữ cái ở mọi lúc mọi nơi, mọi góc trong và ngoài lớp, tôi luôn tạo môi trường thật đẹp giúp cho trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động LQCC, trẻ có thể đọc, phát âm và sao chép chữ, qua đó trẻ dần làm quen với 29 chữ cái và không bị bỡ ngỡ ở hoạt động LQCC có chủ đích.
Khi trang trí tên gọi các góc, tôi lựa chọn cỡ chữ cho phù hợp với góc, dán chữ ở độ cao vừa tầm nhìn của trẻ dễ nhìn thấy. Đặc biệt kiểu chữ phải chuẩn, hầu hết các chữ này tôi thường để ở dạng chữ in thường, với màu sắc đẹp phù hợp với mảng hoạt động và hình ảnh minh họa của góc.
Ví dụ: Góc xây dựng: Tôi đặt tên góc là “Công trình của bé” Trẻ được làm quen cụm từ “Công trình của bé”, và biết được từ “Công trình của bé” có chữ cái đầu tiên là chữ c, chữ đã học là chữ ô, a. Như vậy, qua mỗi chủ đề tôi lại cung cấp thêm cho trẻ nhớ và tự viết được nhiều từ mới và ôn luyện nhiều chữ cái đã học.
Ví dụ: Hay là ở góc học tập tôi có trang trí một góc mở “Bé vui học chữ”,tôi chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho trẻ làm quen với chữ cái như: Tranh ảnh có chứa từ chứa các chữ cái, tạo cây chữ cái, các loại thẻ chữ cái, chữ rỗng, mũ chữ cái đủ số lượng cho cô và trẻ hoạt động. Khi đến giờ hoạt động góc hay chơi tự do trẻ có thể ngồi lại cùng bạn tìm và đọc những chữ cái mình đã học, qua đó giúp cho trẻ ghi nhớ sâu hơn về các chữ cái và hình thành tính tự học cho trẻ.
Mặt khác, khi trẻ hoạt động trẻ thường cất đồ dùng đồ chơi nhanh nhưng không ngăn nắp, giáo viên thường mất nhiều thời gian sắp xếp lại đồ dùng đồ chơi cho trẻ sau khi sử dụng. Như vậy rất vất vả cho cô mà trẻ lại không có thói quen lao động tự phục vụ. Đặc biệt không được làm quen với tên gọi các từ hay các chữ cái Tiếng Việt ghép thành từ đó. Để khắc phục tình trạng này, tôi xếp đồ dùng đồ chơi trên kệ gọn, đẹp, khoa học sao cho trẻ dễ lấy, dễ cất, các đồ dùng trên giá phải tuân theo một trật tự nhất định.
Ví dụ: Những đồ dùng cá nhân trẻ như ca, khăn lau mặt, khăn lau tay, bàn chải đánh răng, vở thực hành của trẻ, bì sản phẩm thì tôi làm ký hiệu cho mỗi trẻ 1 chữ cái, trẻ vừa nhận biết được ký hiệu riêng của mình, vừa khắc sâu chữ cái hơn đồng thời giúp cho trẻ được ôn luyện mọi lúc mọi nơi.
Hình thành góc đọc hấp dẫn với nhiều sách như: sách vải, sách tự làm,…, khuyến khích trẻ đem các cuốn sách hay từ nhà đến lớp để cùng chia sẻ với các bạn. Giáo viên nên chọn các cuốn sách chứa hình ảnh ngộ nghĩnh, màu sắc tươi sáng và chữ viết rõ nét để kích thích hứng thú đọc ở trẻ.
Ví dụ: Trong lớp tôi thiết kế góc “Bé kể chuyện sáng tạo” ở đó có nhiều loại sách vải làm từ nỉ, sách tự làm từ giấy roki, trẻ tha hồ kể chuyện sáng tạo, phát triển ngôn ngữ của mình, ghi nhớ các từ, các chữ cái có trong từ qua tên truyện…
Bên ngoài lớp học tôi cũng tận dụng lối đi dọc hành lang, tạo các ô chữ, hình vẽ trên nền hành lang cho trẻ vừa chơi bật nhảy vừa ôn luyện các chữ cái. Tôi cùng các cô giáo lớp 5 tuổi trong trường tận dụng một khoảng không gian trống như hành lang, dãy lan can cầu thang, chúng tôi làm góc thư viện treo những chữ cái trong tuần trẻ học lên đó để mỗi ngày khi đến lớp trẻ được quan sát và nhớ lâu hơn, trẻ có thể chỉ ra cho ba mẹ xem những chữ cái mà mình đã được học, hoặc khi chơi ở góc thư viện tôi có thể cho trẻ tìm chữ cái đã học trong bài thơ, ca dao, đồng dao…
Ở hoạt động ngoài trời ngoài việc tổ chức cho trẻ quan sát đồ vật, tôi còn cho trẻ nhận biết các chữ cái đã học trên các bảng tên của các cây xanh và các loại hoa. Như vậy, việc tạo môi trường thân thiện giúp giáo viên lôi cuốn được trẻ tham gia một cách tích cực vào hoạt động làm quen chữ cái, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục hoạt động làm quen chữ cái.
* Thiết kế đồ dùng đồ chơi mang tính thẩm mỹ cao nhằm thu hút trẻ tham gia hoạt động.
Trẻ mầm non nhận thức thế giới xung quanh qua việc quan sát thực tế, sử dụng đồ dùng trực quan. Đồ dùng đồ chơi đẹp và phù hợp sẽ thu hút nhiều trẻ tham gia vui chơi và học tập. Việc tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động LQCC bằng cách biến những nguyên vật liệu khác nhau thành những đồ dùng đồ chơi đầy màu sắc mang tính thẩm mỹ cao cho trẻ là một cách rất thiết thực và hiệu quả. Nắm được nhu cầu đó của trẻ, là một giáo viên trẻ, năng động, tôi luôn khám phá tìm tòi làm những đồ dùng đẹp, đảm bảo an toàn để thu hút trẻ tham gia vào hoạt động làm quen chữ cái.
Với những nguyên vật liệu phong phú và đa dạng có sẵn tại địa phương nhưng có độ bền cao và đảm bảo an toàn vệ sinh như nắp chai, bìa carton, vỉ trứng gà, vải nỉ, que kem, lõi giấy vệ sinh …. cùng với khả năng sáng tạo, kỹ năng khéo léo của bản thân tạo ra nhiều đồ dùng đồ chơi thu hút trẻ tham gia vào hoạt động.
Ví dụ 1: Tôi thiết kế đồ dùng đồ chơi “Xúc xắc diệu kỳ” cho trẻ chơi.
Với bộ đồ dùng đồ chơi “Xúc xắc diệu kỳ” này tôi ứng dụng theo nhóm. Lần lượt các bạn trong nhóm sẽ tung xúc xắc, khi mặt trên xúc xắc xuất hiện chữ cái gì thì yêu cầu trẻ gọi tên chữ cái đó, đồng thời trẻ tìm được thẻ chữ cái giống chữ mặt trên của xúc xắc rồi giơ lên, hoặc cô cho trẻ lên tung quân xúc xắc, sau khi xúc xắc rơi xuống xuất hiện chữ cái gì thì nhóm bạn có chứa chữ cái đó
được bật lên.
Ngoài hoạt động chủ đích, trẻ có thể sử dụng bộ đồ dùng đồ chơi “Xúc xắc diệu kỳ” qua hoạt động chơi theo ý thích vào buổi chiều, chơi mọi lúc mọi nơi và chơi ở các hoạt động khác.
Ví dụ 2: Tôi thiết kế bộ đồ dùng đồ chơi “Vòng quay kỳ diệu” nhằm ứng dụng trong hoạt động học làm quen chữ cái ở phần trò chơi luyện tập. Có thể cho trẻ chơi theo nhóm hoặc chơi cá nhân trẻ xoay vòng quay, khi hình ảnh xuất hiện trẻ gọi tên hình ảnh đồng thời tìm và gọi tên chữ cái trong từ dưới tranh giống với chữ cái đã học.
Ngoài ra còn một số bộ đồ dùng như: Ô chữ kỳ diệu, Ong tìm tổ, Những bông hoa chữ cái, Tấm thảm diệu kỳ….Những bộ đồ dùng này cho trẻ tham gia các trò chơi luyện tập củng cố.
Sau khi tạo ra những bộ đồ dùng, đồ chơi đó tôi nhận thấy trẻ hứng thú và tự giác hơn trong học tập, đặc biệt là khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ. Trẻ được trực tiếp chơi – học với các đồ dùng đồ chơi đa dạng tạo cho trẻ điều kiện phát huy sự sáng tạo của cá nhân, sự phối kết hợp của nhóm nên trẻ học nói nhanh hơn, nói tốt hơn, sử dụng ngôn từ cũng phong phú hơn. Trẻ hiểu được nhiều điều cơ bản hơn qua các trò chơi. Trẻ được hình thành khả năng cảm nhận ngôn ngữ, hình thành kỹ năng phát âm, ghi nhớ cực kỳ quan trọng. Với việc sáng tạo ra những bộ đồ chơi này nhằm tạo cho trẻ sự thoải mái, vui vẻ, trẻ thực sự được “Học bằng chơi, chơi mà học” phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Tóm lại: Việc tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp dẫn trẻ và tự thiết kế đồ dùng đồ chơi mang tính thẩm mỹ cao nhằm thu hút trẻ tham gia hoạt động là hình thức cơ bản giúp cho giáo viên đạt được mục đích trong hoạt động, truyền tải kiến thức đến cho trẻ và tạo cho trẻ sự hứng thú trong giờ học, tiếp thu các kiến thức một cách thuận lợi và nhanh nhất.
Giải pháp 2: Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động làm quen chữ cái
Đổỉ mới hình thức tổ chức hoạt động nhằm tích cực hoá các hoạt động dạy và học, khuyến khích giáo viên chủ động, sáng tạo, dạy học tập trung vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm để phát triển mọi khả năng của trẻ, tổ chức hướng dẫn trẻ học tập bằng cách tự phát hiện khả năng của mình và có hứng thú, niềm tin trong lao động, học tập. Việc đổi mới hình thức tổ chức, nâng cao hoạt động LQCC là rất cần thiết. Đây còn là hoạt động phát triển ngôn ngữ, làm phong phú vốn từ để chuẩn bị tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1, việc vận dụng phương pháp thích hợp giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động, óc sáng tạo cuả trẻ trong học tập, hoạt động trở nên sinh động nhẹ nhàng, thoải mái, trẻ không bị áp đặt mà được lưạ chọn và tham gia vào hoạt động theo hứng thú và nhu cầu bản thân.
Ví dụ 1: Khi tổ chức hoạt động LQCC “ Bé làm quen chữ cái o,ô,ơ” ở chủ đề “Trường mầm non” tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách làm ảo thuật, màn ảo thuật biến ra quả bóng, bức tranh cô giáo, lá cờ; Sau đó tôi đưa cụm từ chỉ tên của các đồ vật đó và cung cấp chữ cái cần làm quen đến với trẻ.
Ngoài ra, khi cho trẻ làm quen với chữ cái gần giống nhau, để giúp trẻ dễ ghi nhớ mặt chữ, tôi dùng hình ảnh gần gũi trong thực tế để gắn với chữ cái
Ví dụ 2: Khi cho trẻ làm quen chữ cái “e, ê” tôi tiến hành các bước như cho trẻ xem đoạn clip mẹ và bé đi chơi công viên và dẫn dắt giới thiệu từ “Mẹ bế bé” cho trẻ đọc từ “Mẹ bế bé” dưới hình ảnh, cho trẻ tìm chữ cái đã học trong từ “Mẹ bế bé” đồng thời cho trẻ tìm 2 chữ cái giống nhau cuối cùng là tôi giới thiệu chữ cái mới “e” và sau đó giới thiệu chữ ê
Hay tôi tổ chức hoạt động trải nghiệm tham quan, nhổ cỏ, tưới nước tại Vườn rau của bé, cho trẻ quan sát vườn rau, cô đặt câu hỏi để trẻ trả lời và thực hành. Để vườn rau luôn luôn tốt tươi các con phải làm gì? (tưới nước, làm cỏ..). Vậy bạn nào đi lấy nước tưới cho luống rau có chứa chữ cái “m” là rau muống hoặc “c” là rau cải …? Bạn nào nhổ cỏ luống rau có chứa chữ cái “t” là rau mồng tơi hoặc chữ “d” là rau dền…. Như vậy trẻ đã quan sát, nhận biết được chữ cái để thực hiện các tình huống cô đưa ra, sau đó được thực hành nhổ cỏ hoặc tưới nước cho luống rau. Từ đó, trẻ rất hứng thú và kiến thức, kỹ năng sẽ hình thành một cách nhẹ nhàng, tự nhiên.
Không chỉ vậy, tôi còn cho trẻ đọc các bài đồng dao kết hợp với vận động minh họa nhằm ôn luyện lại các chữ cái trẻ dã học. Bên cạnh đó, tôi lựa chọn các trò chơi hấp dẫn và các trò chơi dân gian để tổ chức ôn luyện củng cố kiến thức giúp trẻ hứng thú và ghi nhớ lâu chữ cái đã học.
Tóm lại: Mỗi giáo viên cần phải biết tìm hiểu đổi mới các hình thức mới dạy và học sáng tạo, sinh động và hấp dẫn sao cho phù hợp khả năng nhận thức cuả trẻ và phù hợp với từng chủ đề, phù hợp với khả năng trẻ giúp trẻ hứng thú hơn vào hoạt động, giáo viên lên lớp tự tin hơn, gần gũi trẻ hơn và hoạt động làm quen chữ cái sẽ trở nên nhẹ nhàng và lôi cuốn trẻ hơn.
Giải pháp 3: Lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động học khác
Để giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động với cô một cách tích cực, tôi luôn quan tâm đến việc lồng ghép, tích hợp các hoạt động khác như: Hoạt động làm quen văn học, hoạt động khám phá khoa học, giáo dục âm nhạc, tạo hình, thể dục giờ học hay hoạt động làm quen với toán vào hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái và giáo viên là người xác định chủ đề, lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp các hoạt động một cách nhuần nhuyễn, phù hợp để trẻ phát huy hứng thú, khuyến khích trẻ tích cực chủ động say mê trong hoạt động.
Ví dụ: Ở hoạt động làm quen văn học: Đây chính là hoạt động có sự bổ trợ rất lớn cho việc làm quen với các chữ cái của trẻ. Thông qua các câu chuyện, bài thơ, bài đồng dao, ca dao, tục ngữ, câu đố trong các chủ đề giáo viên tích hợp rèn dạy trẻ cách phát âm chuẩn của các chữ cái. Từ việc tích hợp lồng ghép, rèn dạy cho trẻ, tôi thấy trẻ đã phát triển được vốn từ, luyện được cách phát âm, phát triển ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc. Để khắc sâu trí nhớ của trẻ về các chữ cái tôi thường cho trẻ đọc các câu thơ có gắn với các chữ cái:
“O tròn như quả trứng gà
Ô thì đội mũ
Ơ già mang râu”
Câu đố về chữ cái như:
“ Nét tròn em đọc chữ “o”
Khuyết đi một nửa sẽ cho chữ gì?
“Con cua”, “con cá”, “lá cờ”
Tôi đều có ở trong tên các từ.”
Đáp án: Chữ “c”..
Trong hoạt động khám phá khoa học: Hoạt động này giúp trẻ được làm quen với các chữ cái qua các hình ảnh có gắn với các từ ngữ chỉ đồ dùng, đồ vật, con vật, sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh. Nó giúp trẻ được làm quen với chữ cái một cách rất hiệu quả.
Ví dụ: Trong chủ đề: “Gia đình hạnh phúc” tôi cho trẻ làm quen với các chữ cái u,ư qua việc tìm hiểu, khám phá về một số đồ dùng trong gia đình như từ: “Cái tủ”, “Chiếc giường”, khi trẻ được nhìn và tiếp xúc thường xuyên với các đồ dùng này trẻ sẽ nhớ đến những chữ cái mà trẻ đã được học có gắn với các hình ảnh có từ dưới tranh. Từ đó giúp trẻ nhớ được lâu hơn các chữ cái đã học.
Hoạt động tạo hình: Tôi đã cho trẻ sử dụng sáp màu để tập tô chữ cái in rỗng và dùng bút chì để tập tô chữ cái chấm mờ, hay dùng kim tuyến để trang trí chữ in rỗng theo sự sáng tạo của trẻ.
Song song với việc làm quen với mặt chữ tôi còn phải hướng dẫn trẻ cách cầm bút đúng, cách mở sách, cách tô sao cho đúng, mở sách từ từ nhẹ nhàng không làm rách, quăn mép sách.
Tóm lại: Việc cho trẻ làm quen chữ cái thông qua việc lồng ghép tích hợp với tất cả các hoạt động khác nhằm giúp cho hoạt động học trở nên sinh động, lôi cuốn trẻ vào hoạt động một cách nhẹ nhàng, thoải mái hơn.
Giải pháp 4: Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua các trò chơi
Thông qua việc tổ chức các trò chơi chữ cái là hình thức giúp trẻ làm quen, ghi nhớ chữ cái hiệu quả nhất. Tôi thường xuyên thay đổi trò chơi và nâng cao trò chơi để rèn luyện cho trẻ kỹ năng nhận biết, phát âm, so sánh, ghi nhớ, kỹ năng hoạt động nhóm cho trẻ.
Ví dụ: Trong hoạt động “Làm quen chữ cái u,ư” để củng cố khắc sâu kiến thức trẻ thì tôi cho trẻ chơi xếp tạo hình những chữ cái đã học, trò chơi này tôi chia trẻ thành các đội, đòi hỏi thành viên trong đội chơi phải thảo luận, bàn bạc để sắp xếp các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu của cô.
Hay với trò chơi “Đi tìm kho báu” trong hoạt động “Trò chơi với chữ h, k: Tôi chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm có một kho báu, trong đó có rất nhiều chữ cái, nhiệm vụ của trẻ hãy tìm chữ cáí theo yêu cầu của cô và phát âm đúng chữ cái đó. Với trò chơi này trẻ khắc sâu ghi nhớ âm và cấu tạo của chữ đã được làm quen và rèn kỹ năng phát âm cho trẻ.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc tới ngôn ngữ hình thể của cô giáo là phương tiện trực quan sinh động nhất, ngôn ngữ nói rõ ràng mạch lạc, phát âm chuẩn, kết hợp với giọng điệu cử chỉ, âm thanh giúp trẻ hứng thú, tập trung và khắc ghi nhanh những câu từ của cô. Thực hiện việc này tuy đơn giản nhưng phải có nghệ thuật. Nét mặt, cử chỉ của cô khi hướng dẫn trẻ phải linh hoạt tạo sự gần gũi với trẻ, giải thích rõ ràng, không ê a kéo dài, cô ý thức tư thế và giọng nói, phát âm của cô luôn chuẩn để trẻ làm đúng.
Tóm lại: Với những trò chơi này giúp trẻ ôn luyện những chữ cái mà trẻ được làm quen, rèn cho trẻ kỹ năng mạnh dạn, tự tin, đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm; tạo cho trẻ hứng thú tham gia tránh để trẻ nhàm chán.
Giải pháp 5: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền với cha mẹ trẻ
Cùng với mục tiêu xã hội hoá giáo dục thì phụ huynh có vai trò không nhỏ trong việc giáo dục trẻ. Trong buổi họp mặt đầu năm tôi mạnh dạn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc làm quen chữ cái, tạo tiền đề cho trẻ vào lớp 1. Để từ đó phụ huynh có những biện pháp cụ thể kích thích sự tò mò, tính ham hiểu biết và giúp trẻ thích thú hơn trong việc làm quen với chữ cái.
Thấu hiểu được sự lo lắng của các bậc phụ huynh trong việc học tập của con em mình trong năm học chuyển cấp này. Tôi thấy đây là một trong những giải pháp cấp thiết và quan trọng. Bằng những việc làm thiết thực cùng với sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường tôi đã thành lập một nhóm Zalo riêng của nhóm lớp mà tôi phụ trách. Hàng ngày tôi đã thường xuyên trực tiếp gặp gỡ và trao đổi với các bậc phụ huynh trong giờ đón, trả trẻ khi trẻ học tập ở trường hoặc trên zalo nhóm lớp về việc học tập cũng như rèn dạy các kỹ năng cần thiết cho trẻ , để kết hợp rèn thêm cho trẻ tại nhà.
Ngoài ra, tôi vận động phụ huynh hỗ trợ về nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương để làm nhiều đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng phục vụ cho hoạt động làm quen chữ cái. Khi trẻ được hoạt động với những đồ vật này tôi quay clip gởi về cho phụ huynh xem, với việc làm này tôi thấy phụ huynh rất phấn khởi và đồng lòng với hình thức mà tôi đang thực hiện qua đó tạo được niềm tin của phụ huynh đối với cô giáo khi gởi con em mình đến trường.
Sự phản hồi của phụ huynh học sinh về hoạt động làm quen chữ cái của con tại gia đình là những món quà rất lớn đối với các cô giáo, trẻ được trang bị một tâm thế tốt để có thể sẵn sàng chuẩn bị vào học lớp Một trường Tiểu học.
1.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết
Tổ chức hoạt động làm quen chữ cái là phương tiện phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ giúp trẻ phát âm rành mạch, rõ ràng, nhằm rèn luyện và phát triển ở trẻ các kỹ năng nghe, nói cần thiết để giao tiếp với mọi người xung quanh.
Việc tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái còn giúp trẻ hình thành và rèn luyện một số kỹ năng như cầm bút, cầm sách, mở từng trang sách, tư thế ngồi khi tô biết tô đúng các nét chấm mờ để tạo thành chữ cái…. Nhờ vậy, trẻ được hình thành một số kỹ năng cần thiết cho việc học Tiếng Việt ở lớp Một. Vậy khi tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cần phải hướng vào trẻ để trẻ được chủ động, tích cực, hứng thú tham gia . Tuy nhiên trong quá trình tổ chức có những thuận lợi và khó khăn nhất định như sau:
1. Thuận lợi
Được sự quan tâm, hướng dẫn chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường. Được nhà trường đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo và an toàn, môi trường thoáng mát, các thiết bị đảm bảo hoạt động cho trẻ tại lớp;
Bản thân là một giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, có vốn hiểu biết tương đối để đáp ứng nhu cầu của trẻ. Luôn tâm huyết với nghề nghiệp, không ngừng tìm tòi, học tập và nâng cao kiến thức, học hỏi kinh nghiệm của bạn bè đồng nghiệp;
100% trẻ đã qua lớp Nhỡ;
Đa số phụ huynh đã quan tâm đến việc phối hợp cùng giáo viên trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục trẻ, thường xuyên trao đổi với giáo viên để có hướng giáo dục trẻ tốt nhất.
2. Khó khăn
Đa số trẻ phát âm tiếng địa phương, nói ngọng nên gặp nhiều khó khăn
trong quá trình tổ chức các hoạt động làm quen với chữ cái.
Một số trẻ trong lớp còn có tính thụ động, chưa mạnh dạn tự tin, ít giao lưu trong các hoạt động dẫn đến việc luyện phát âm cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn.
Khả năng lĩnh hội kiến thức và khả năng tư duy của trẻ còn hạn chế
Một số phụ huynh còn nhận thức sai lệch, chưa có hiểu biết đúng đắn về tầm quan trọng của bậc học mầm non, ý nghĩa của việc làm quen chữ cái đối với trẻ mẫu giáo.
1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại
Để đạt được hiệu quả cao trong việc giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động làm quen văn học, bản thân tôi đã áp dụng một số cải tiến như sau:
+ Tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp dẫn trẻ và tự thiết kế đồ dùng đồ chơi mang tính thẩm mỹ cao nhằm thu hút trẻ tham gia hoạt động.
+ Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động làm quen chữ cái
+ Lồng ghép, tích hợp vào các hoạt động học khác
+ Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua các trò chơi
+ Đẩy mạnh công tác tuyên truyền với cha mẹ trẻ
1.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến
Đề tài này được áp dụng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong trường mầm non, với các giải pháp cơ bản có thể thực hiện rộng rãi ở các trường mầm non cả thành thị và nông thôn.
Đây là sáng kiến đơn giản nhưng khá hiệu quả đã được thực hiện thành công trường Mầm non Đại Hòa, giúp cho bản thân có được những kinh nghiệm hữu ích trong công tác giáo dục trẻ trong trường mầm non.
1.5. Các điều kiện, phương tiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Để đáp ứng nhu cầu của trẻ trong hoạt động làm quen chữ cái, cần có thời gian quan sát các hoạt động của trẻ ở trên lớp, bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng trực quan, khảo sát điều tra thực tế và thu thập thông tin liệu để định lượng kết quả nghiên cứu từ đó rút ra những nhận xét về việc giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động làm quen chữ cái, tạo tiền đề cho trẻ bước vào lơp 1.
1.6. Hiệu quả sáng kiến mang lại
Đối với nhà trường:
Tạo được sự thống nhất những cách thức và phương thức giữa gia đình và trường, lớp mầm non.
Tạo nhiều môi trường, khu vui chơi có tính mở cho trẻ hoạt động.
Đối với giáo viên
Qua thời gian sử dụng các biện pháp để giúp trẻ làm quen chữ cái giáo viên đã tích luỹ được vốn kinh nghiệm cho bản thân nhằm nâng cao chuyên môn về lĩnh vực phát triễn ngôn ngữ, biết cách phân nhóm trẻ có năng lực và trẻ chưa có năng lực để có kế hoạch giáo dục phù hợp với sự phát triển của trẻ.
Giáo viên đã chú ý tạo môi trường thu hút trẻ tham gia hoạt động giúp trẻ tiếp thu nhanh kiến thức và phát triển ngôn ngữ cho trẻ
Biết tận dụng sử dụng tối đa nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ hoạt động cho trẻ.
Đối với trẻ
Qua quá trình thực hiện bằng những biện pháp tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động làm quen chữ cái, chất lượng lớp tôi tăng lên rõ rệt, trẻ hứng thú tích cực hơn khi tham gia vào hoạt động, trẻ nhận biết đúng chữ cái, phát âm đúng hơn, rõ ràng hơn;
Đa số trẻ mạnh dạn, tự tin, hồn nhiên, hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động, giúp trẻ hòa đồng với bạn trong các hoạt động; trẻ tham gia vào hoạt động một cách nhẹ nhàng, thỏa mái hơn;
Vốn từ của trẻ trở nên phong phú, đa dạng hơn, ngôn ngữ của trẻ được nâng lên, trẻ bớt nói ngọng nói lắp, biết diễn đạt suy nghĩ, tâm tư, tình cảm bằng vốn từ của mình.
Qua việc thực hiện khảo sát lần 1 và lần 2, kết quả đạt được như sau:
Nội dung Kết quả

Khảo sát lần 1 Khảo sát lần 2
Số trẻ đạt Tỉ lệ Số trẻ đạt Tỉ lệ
Trẻ năng động, mạnh dạn, tự tin tham gia hoạt động tích cực 18/28 64% 26/28 93%
Trẻ phát âm chuẩn, chính xác 17/28 61% 26/28 93%
Khả năng lĩnh hội kiến thức và khả năng tư duy của trẻ 19/28 68% 27/28 96%
Trẻ nhận biết, phân biệt và sao chép được chữ cái 18/28 64% 27/28 96%
Số phụ huynh quan tâm đúng mức, hiểu được tầm quan trọng của việc LQCC đối với trẻ 22/28 71% 27/28 93%
Đối với phụ huynh:
Cha mẹ trẻ biết được tầm quan trọng của việc cho trẻ đến lớp và chú trọng đến môn Làm quen chữ cái hơn trước
Đề tài đã tác động sâu sắc vào nhận thức của giáo viên và phụ huynh giúp họ tìm ra những biện pháp tốt nhất để giúp trẻ học tốt môn Làm quen chữ cái.
Phụ huynh biết vận dụng kiến thức khoa học để chăm sóc giáo dục trẻ hợp lý. Phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong công tác giáo dục trẻ, đồng thời đưa trẻ đến lớp chuyên cần và đảm bảo thời gian.
2. Những thông tin cần được bảo mật – nếu có: Không